Lễ vứt mả (Pơ Thi) là liên hoan lớn cùng có ý nghĩa quan trọng trong đời sống niềm tin của của đồng bào dân tộc bản địa Gia Rai. Theo quan niệm của đồng bào dân tộc bản địa Gia Rai, sau khoản thời gian chết, vong hồn của người đã khuất vẫn tồn tại quanh luẩn quẩn đâu đó, giữa người chết và tín đồ sống vẫn còn đấy mối tình dục ràng buộc, vày vậy hằng ngày người sinh sống vẫn ra thăm mả, quét dọn thật sạch sẽ và sở hữu cơm nước cho người đã khuất. Chỉ sau khi làm lễ Pơ thi thì linh hồn người đã khuất mới được siêu thoát, rời bỏ trần thế để đến với nhân loại mới một cách nhẹ nhàng. Bạn đang xem: Lễ bỏ mả
Hình ảnh tái hiện nay Lễ quăng quật mã truyền thống lâu đời của dân tộc Raglai tại làng mạc Văn hoá – du lịch các dân tộc nước ta năm 2021
Cũng như các tộc người trong ngữ hệ phái mạnh Đảo, bạn Raglai ý niệm rằng, trong cõi nhân gian tất cả hai nhân loại cùng tồn tại song song, kia là trái đất của người đang sống và làm việc và nhân loại của những người dân đã khuất. Nhân loại của người đang sống và làm việc chỉ là cõi tạm, còn nhân loại của những người dân đã khuất bắt đầu là quả đât vĩnh hằng. Trong vòng quay của cuộc đời, từng con fan đều buộc phải trải qua tương đối nhiều nghi lễ:– lúc đứa trẻ hiện ra được 6 tháng tuổi, cha mẹ phải có tác dụng “Lễ thổi tai”cho con chóng lớn.– con cái lớn lên dựng vợ, mang chồng cha mẹ phải làm“Lễ cưới”.– Có gia đình rồi, con cháu phải chứa nhà nhằm ra ở riêng, vợ chồng mới nên làm “Lễ mừng lên đơn vị mới”.– Khi đang vào tuổi 60 trở lên, con cháu phải có tác dụng “Lễ thường ơn đáp nghĩa” cho phụ thân mẹ.– khi mất đi, con cái phải làm “Lễ đưa ma”.
Sau lúc chết, bạn chết đã chôn rồi, cơ mà vẫn chưa xong xuôi được quan hệ với người đang sống, vì linh hồn của fan chết vẫn còn đấy lẫn tắt thở trong cõi nhân gian phải phải tất cả Lễ quăng quật mả. Lúc tiến hành hoàn thành Lễ quăng quật mả thì bạn sống và fan đã chết mới chính thức kết thúc mọi quan hệ giới tính với nhau. Bạn Raglai ý niệm rằng, chết chưa phải là điểm ngừng của một đời người, cơ mà chỉ là sự việc chuyển hoá từ trái đất này sang quả đât khác. Vì đó, Lễ quăng quật mả là một trong lễ đặc trưng nhất trong đời sống của một con người – là ngày chia ly vĩnh viễn thân người đang sinh sống và làm việc và fan đã bị tiêu diệt để người chết thực thụ trở về cùng với cõi vĩnh hằng.
Theo tập tục truyền thống của người Raglai, Lễ quăng quật mả nói một cách khác là Lễ bỏ ma (Vidhi: chấm dứt, kết thúc đứt; atơu: ma, bạn chết) có thể tổ chức bởi hai hình thức: quăng quật mả cùng lúc với đám tang (Vidhi atơu tloh sa bac) và bỏ mả bao gồm thời gian chuẩn chỉnh bị (Vidhi atơu). Bỏ mả đồng thời với đám tang sẽ có không ít mặt dễ dàng cho gia đình hơn, tuy vậy hiện nay, ở Khánh tô nhiều gia đình có bạn chết vẫn chọn hình thức bỏ mả gồm thời gian chuẩn bị, vì chưng nó phù hợp với tình cảm của con người khi buộc phải xong đứt phần lớn quan hệ với những người thân.
Lễ quăng quật mả (Vidhi atơu) được tiến hành trong 3 ngày, với tương đối nhiều lễ thức khác nhau. Từng lễ thức mang một ý nghĩa sâu sắc tâm linh sâu sắc, được truyền từ bỏ đời này thanh lịch đời khác và phần đông còn được bảo lưu nguyên vẹn.
1. Quy trình Lễ quăng quật MảNhững cách đây không lâu Lễ vứt Mả: Theo mức sử dụng tục của fan Raglai sống Khánh Sơn, khi tổ chức triển khai Lễ vứt mả cho những người thân, gia đình phải mời đủ những người đã từng tham gia lễ tang bạn quá nạm để họ chia tay lần cuối với những người đã chết, bên cạnh đó để thổ lộ lòng tri ân của gia đình đối với cộng đồng. Bởi vì vậy, để tổ chức triển khai cho Lễ vứt mả, mái ấm gia đình phải định ngày giờ, tiếp nối phải chi ra hàng tháng trời để sẵn sàng cho việc ủ Rượu cần, làm cho Nhà mồ, Kagor cùng mời bọn họ hàng, thân thuộc thuộc tham dự. Mang đến nên, mong làm được một Lễ vứt mả trang nghiêm theo đúng như nguyên lý tục thì phải tốn rất nhiều thời gian, công sức của con người của gia đình và của tất cả cộng đồng.
Lễ quăng quật mả của fan Raglai sinh sống Khánh đánh được ra mắt trong 3 ngày. Các bước cuộc lễ và các nghi thức được diễn ra trong từng ngày một như sau:
Ngày thiết bị nhất:– Lễ bầu Chủ Nhang là lễ thức mở đầu nhằm chọn ra 3 tín đồ để điều hành tổng thể các nghi thức trong Lễ bỏ mả. Bố người này là những người dân già vào Plơi nối tiếp về biện pháp tục Raglai, biết những bài khấn, là người có tuổi với được mọi fan kính trọng. Trong đó, gồm vị nhà Nhang (Po Yarh) và 2 tín đồ phụ lễ. Thường thì 2 bạn phụ lễ là 2 người đã từng khiêng đầu cùng khiêng chân của bạn quá nắm trong Lễ Đưa tang, còn chủ Nhang thì bắt buộc là vị Thầy Cúng.– Lễ dặn hồn Mả (Ti kây Atơu) là nghi thức thông tin với người chết về thời gian, định kỳ trình và các vấn đề có liên quan đến Lễ vứt mả nhằm hồn tín đồ chết được biết những gì sắp diễn ra mà đón nhận. Lễ được công ty Nhang thực hiện ngay tại mồ tín đồ quá cố.
Sau Lễ Dặn hồn Mả, mọi người trở về nhà để chuẩn bị làm lễ cúng Ông Bà – nói một cách khác là Lễ thờ Kagor ( Papơc Kagor).
Nghi thức cúng trên thuyền Kagor
– Lễ cúng Kagor (Papơc Kagor) là một nghi thức đặc biệt quan trọng trong Lễ bỏ mả của bạn Raglai làm việc Khánh Sơn. Lễ được tổ chức trọng thể với sự tham dự đủ đầy của các thành viên trong gia đình và bọn họ tộc nhằm mục tiêu xin cùng với Ông Bà mang đến linh hồn fan chết được về cùng với Ông Bà ở bên đó thế giới. Mặc dù chỉ mang ý nghĩa nội bộ trong mái ấm gia đình nhưng trong tâm khảm của bạn Raglai lễ thức này luôn luôn là lễ thức quan trọng đặc biệt không nhát gì Lễ xong xuôi đứt sẽ diễn ra vào ngày cuối cùng.
Ngày sản phẩm hai:Trong Lễ vứt mả của fan Raglai ở huyện Khánh Sơn, ngày vật dụng hai được xem như là ngày lễ chính. Ấy là ngày mọi bạn trong thân tộc với hàng xã láng giềng, đồng chí gần xa sẽ thuộc nhau ăn buổi cơm sau cùng để “dứt đứt” cùng tín đồ chết tận nhà mồ. Ngày sản phẩm hai được diễn ra với nhiều nghi thức :– Lễ Đập heo đập con gà (Toh un toh manuq) trước khi ra mả nhằm rước hồn ma về, tại nhà chủ thực hiện nghi thức lễ “Đập heo đập gà”.– Lễ rước hồn Mả (Nao tuh Atơu) lúc này, viêc dựng nhà mồ đã xong xuôi phần cơ bản, chỉ còn chờ đính Kagor lên nóc là xong. Công ty Nhang, các phụ lễ với đội Mã la cúng trên cây Cột Đầu nhằm “Mời hồn Mả về nhà nạp năng lượng cơm”. Sau lần cúng tại Cột Đầu, lại liên tiếp cúng sinh hoạt Cột Chân nhà mồ – nơi đặt ché rượu nên và bếp ăn.– Lễ làm cho tuần Mả ( Ngă Vidhi Atơu) là nghi thức đặc biệt quan trọng nhất trong ngày thứ 2 của Lễ bỏ mả. Lễ thức nhằm cáo yết với Ông Bà về chuyện gia đình sẽ bằng lòng làm lễ “Dứt đứt” với người chết vào sáng ngày mai.
Ngày sản phẩm ba:– Lễ Cúng cơm trắng sáng (Papơc pu mugoa) là nghi thức để xin với Ông Bà được đưa Kagor về nhà mồ fan chết diễn ra tại nhà vào sáng sủa sớm ngày đồ vật ba.– Lễ xong xuôi đứt (Vihdi Atơu) là một nghi thức mang tính chất tập tục truyền đời của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung và của fan Raglai nói riêng. Trong lễ sẽ ra mắt nghi thức “Chia của” – một nghi tiết lễ sệt hữu của Lễ vứt mả:+ Lễ tiễn đưa Kagor: Đoàn fan dự lễ rước Kagor ra chiêu mộ đi theo đồ vật tự. Tất cả đi theo mặt hàng dọc và cùng về phía bên mồ.+ Lễ xong xuôi đứt : lúc đám rước cho tới mộ, bọn họ đặt mẫu Kagor ở bên cạnh Nhà mồ. Sau khi cúng trước Kagor nhằm xin phép Ông Bà cho thực hiện cuộc lễ, tiếp đến người ta đưa cái Kagor lên thêm trên đỉnh công ty mồ.
Nhà mồ được dựng bên trên vùng đồi quang đãng theo phía Đông – Tây. Mái nhà mồ được lợp bởi tranh tạo vẻ thành hình chiếc thuyền sẽ lật úp, chính giữa nóc ngôi nhà mồ bao gồm trồi lên một cây trụ vuông để gắn Kagor. Kagor được đưa lên và gắn vào nóc nhà mồ cũng theo phía Đông – Tây.
Lễ cúng tại nhà mồ
Chủ Nhang với hai phụ lễ lại bước đầu nghi thức cúng để “Rước linh hồn tín đồ chết về phù hộ mang lại gia đình” (Tu pô ngă ya wa xoa di).
Sau khi hoàn tất các nghi thức lễ tận nơi mồ, chủ Nhang và những phụ lễ lại quý phái phía bên tạm, vị trí đặt những mẫu Cỗ giỏ, áo quần vàng mã cùng phần đông lễ đồ dùng khác sẽ được bày biện sẵn sàng. Sau hồi khấn vái, chủ Nhang lấy cái Gai-tuah ra bẻ làm đôi và cắn vào Cỗ giỏ. Đây là nghi thức cắt đứt mối quan hệ giữa bạn sống và người chết. Tô-đầu-chấm-than, được mang ra lau sạch mát rồi rót rượu yêu cầu vào đầy tô, đặt tại giữa mâm lễ. Đến cơ hội này, người sở hữu gia đình tổ chức triển khai Lễ bỏ mả new được vào ngồi cạnh các vị chủ Nhang, để triển khai thủ tục “Chia của”.
Chủ Nhang và người sở hữu gia đình tổ chức triển khai Lễ bỏ mả đưa ra những của cải tượng trưng ra nhằm chia, mặt khác họ hỏi chủ kiến của tín đồ chết có gật đầu hay không? muốn biết chủ kiến của bạn chết, những Chủ Nhang đề nghị làm giấy tờ thủ tục bói lưỡi gà.
Xong thủ tục “Chia của”, công ty Nhang khấn vái lần cuối và cùng các phụ lễ đốt quà mã cho tất cả những người chết. Nhà Nhang lại lấy con dao, cắt 2 mẫu tai heo với một miếng da chân của con heo lễ, cho vô Cỗ giỏ rồi theo lần lượt trút hết các vật cúng vào các Cỗ giỏ còn lại. Riêng biệt rượu đề nghị trong Tô-đầu-chấm-than thì nhà Nhang, các phụ lễ rồi đến người chủ sở hữu gia đình tổ chức triển khai Lễ và lần lượt tới các người trong mái ấm gia đình người chết cùng chia nhau uống hết. Đặc biệt, fan đến uống rượu chỗ Tô-đầu-chấm-than, không được nâng đánh lên, mà bắt buộc cúi rạp fan xuống, kê miệng vào tô mà lại uống.
Xong nghi thức uống rượu, nhà Nhang và các phụ lễ thẳng khiêng dòng Cỗ giỏ đan bởi tre vào bên trong Nhà mồ, những Cỗ giỏ khác, cũng được những người phụ giúp khiêng sang. Bọn họ treo tất cả các Cỗ giỏ lên trên xà nhà mồ. Một người đàn ông khác cố gắng viên đá xanh vào đập vỡ mẫu ché rượu đề nghị đã đặt trong nhà mồ để gia công lễ trong tương đối nhiều ngày qua như một cồn tác dứt nghi thức ngừng đứt cùng tín đồ chết. Cuối cùng, em gái (hoặc chị gái) của bạn chết đem chiếc Tô-đầu-chấm-than – thứ thiêng giữ hồn người chết – vào trong đơn vị mồ để làm nghi thức chôn tô.
Được biết, theo luật pháp tục truyền thống cổ truyền của fan Raglai thì “Tô-đầu-chấm-than là 1 trong hai trang bị thiêng được coi là nơi đồn trú của hồn người chết”, nên những khi bỏ mả xong xuôi thì vẫn được mang lại lưu duy trì tại mẫu họ chủ yếu của tín đồ chết hoặc người chồng có thể xin với loại họ của người vk để đem lại nhà làm cho vật kỷ niệm mang lại gia đình. Và mỗi khi mái ấm gia đình có việc gì trọng đại thì đều đề xuất cúng xin phép với rất nhiều nghi thức. Ngày nay, tín đồ Raglai nghỉ ngơi Khánh đánh khi tổ chức Lễ vứt mả thì làm cho lễ chôn luôn luôn Tô-đầu-chấm-than như một nghi thức chấm dứt mọi quan hệ giữa nhị cõi Âm-Dương.
Lễ Dặn dò người sống không bi quan nữa (Ma dóa taòh): Lễ vứt mả đã kết thúc, mọi bạn cùng về bên nhà. Nhà Nhang và những phụ lễ đã toá bỏ trang phục hành lễ. Chúng ta ngồi bên trên sàn nhà cùng chủ nhân gia đình và đại diện khác có tương quan trực hệ với những người chết (thông thường là nhỏ gái, chị, em gái) và làm cho lễ “Dặn dò tín đồ sống không bi thiết nữa”. Những người thân đến dự lễ, tiếng thì cũng đã xong việc. Chúng ta quây quần cùng nhau uống rượu cần, với mọi người trong nhà ca hát, khiêu vũ múa, biến dịp nghỉ lễ hội thành một ngày hội vui vẻ, từ bỏ do vui chơi đến thâu tối suốt sáng.
Xem thêm: Những món quà tặng bạn thân nữ ý nghĩa, top 30 món quà sinh nhật cho bạn thân ý nghĩa
2. Quý giá di sản văn hóa truyền thống phi trang bị thểLễ bỏ mả đang khép lại sau bố ngày với không hề ít nghi thức đậm đặc phiên bản sắc văn hóa dân tộc Raglai. Điều đáng trân trọng tuyệt nhất trong Lễ bỏ mả ấy là trách nhiệm, lòng thuỷ bình thường của người đang sống và làm việc dành cho người đã khuất.
Lễ vứt mả của bạn Raglai còn gìn giữ khá khá đầy đủ các nghi thức tế lễ truyền thống mang tính hình tượng cao cùng nếu được giải thuật sẽ góp phần tô đậm thêm bản sắc văn hóa của tộc người Raglai nói riêng cùng văn hóa nước ta nói chung.
Cũng vào Lễ vứt mả này, các bề ngoài nghệ thuật dân gian được truyền thừa từ khá nhiều thế hệ như thẩm mỹ chạm khắc mộc (trụ đơn vị mồ, kagor), các nghệ thuật bộc lộ (múa, âm nhạc) vẫn phản ánh thật nhan sắc nét sự sáng chế của cộng đồng và góp thêm phần tạo cần tính nhiều chủng loại cho nền văn hóa truyền thống Việt Nam.
Quá trình giao lưu, cộng sinh với những người dân cách mạng miền xuôi hơn 60 năm qua, chính là đặc điểm lớn số 1 của người Raglai sinh hoạt Khánh Sơn. Quá trình bên nhau thông thường sống và hành động vì hòa bình dân tộc ấy, là tại sao chủ yếu tạo cho sự tiếp biến văn hóa truyền thống cho đồng bào Raglai ngơi nghỉ Khánh Sơn. Qua khảo sát chúng ta nhận thấy, một số nghi thức vào Lễ vứt mả của người Raglai sinh hoạt Khánh Sơn hiện thời có dấu hiệu của sự tác động các nền văn hóa tộc tín đồ khác (trong kia có fan Kinh) cùng đã được xã hội người Raglai sống Khánh Sơn mang nhiên chấp nhận như nghi thức truyền đời của ông phụ vương để lại. Thiết nghĩ, điều ấy không bao gồm gì đáng bàn cãi, bởi văn hoá là một dòng chảy, sinh hoạt đó khi nào cũng có sự truyền thừa cùng tiếp biến.
Những điệu múa cồng chiêng của bạn Raglai
3. Hiện trạng di sản văn hóaLễ quăng quật mả là một lễ thức đặc biệt được truyền thừa, lưu lại trong cùng đồng người Raglai làm việc Khánh Sơn dành riêng và cộng đồng người Raglai sống Khánh Hòa nói chung. Quy mô của Lễ vứt mả hay tùy trực thuộc vào điều kiện kinh tế của từng gia đình, nghi thức tùy theo từng vùng song khi cũng có những đường nét đại đồng tiểu dị, nhưng những lễ thức thiết yếu thì không có gì không nên biệt.
Lễ vứt mả là một trong tập tục có ý nghĩa hết sức đặc biệt trong đời sống chổ chính giữa linh của từng bạn Raglai. Song lễ của một gia đình, dẫu vậy vẫn được xem là ngày lễ bình thường của loại tộc và của tất cả cộng đồng, nó trình bày sự đính bó, trách nhiệm, tình thương của tộc tín đồ Raglai nghỉ ngơi Khánh Sơn. Vị thế, cho dù trải qua trong thời điểm tháng cuộc chiến tranh khốc liệt, Lễ bỏ mả vẫn được xã hội người Raglai làm việc Khánh đánh truyền thừa, lưu lại và đã tồn tại trong đời sống.
Tuy nhiên, với sự cải cách và phát triển kinh tế, bạn Raglai có khá nhiều điều kiện chia sẻ với những nền cao nhã khác thì các lễ hội dân gian của người Raglai cũng trở thành mai một đi nhiều và Lễ quăng quật mả cũng đang có nguy cơ tiềm ẩn mai một.
Trong trong thời điểm gần đây, Sở văn hóa và thể thao Khánh Hòa với Ủy ban nhân dân các huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh – nhị huyện gồm đồng bào Raglai trú ngụ – đã có rất nhiều biện pháp nhằm bảo tồn cùng phát huy giá bán trị văn hóa truyền thống Lễ vứt mả của bạn Raglai làm việc Khánh Hòa. Kế bên ra, Ủy ban quần chúng huyện Khánh Sơn, Khánh Vĩnh đã tiếp tục tổ chức những lớp truyền dạy phương pháp đánh chiêng, hát Akhat juca (hát nói Trường ca Raglai)… nhằm mục tiêu bảo tồn vốn văn hóa dân gian Raglai trong cùng đồng. Tất cả những các bước trên đều hướng về phía mục đích đảm bảo di sản văn hóa tộc người Raglai nói phổ biến và Lễ quăng quật mả của tín đồ Raglai nói riêng.
Nguồn tài liệu:
– Sở văn hóa và thể thao tỉnh Khánh Hòa
– http://ditichkhanhhoa.org.vn/vi-vn/noi-dung/id/4762/LE-BO-MA-CUA-NGUOI-RAGLAI
– https://dangcongsan.vn/anh/tai-hien-le-bo-ma-cua-nguoi-gia-rai-578837.html
– https://dantocmiennui.vn/tai-hien-le-bo-ma-po-thi-cua-dong-bao-dan-toc-gia-rai/301692.html
“Tháng ba, mùa nhỏ ong đi lấy mật, mùa con voi xuống sông hút nước, mùa em đi phát rẫy làm nương”, mùa của buôn xã Tây Nguyên rộn ràng tấp nập trong tiếng cồng chiêng hòa giữa trời xanh lộng gió. Đó cũng được xem là mùa Tết, mùa lễ hội của những DTTS làm việc Tây Nguyên nói chung, người Gia Rai ở Gia Lai nói riêng.
Lễ quăng quật mả - tiệc tùng, lễ hội của cùng đồng
Người
Gia Raithường tổ chức triển khai các tiệc tùng, lễ hội vào thời điểm giao hòa thân hai mùa mưa cùng mùa khô. Đây là thời điểm sẵn sàng cho vụ mùa tiếp sau trong năm và cũng là thời điểm tốt nhất có thể để tổ chức các tiệc tùng, lễ hội tạ ơn thần linh đã giúp đỡ cho hoa màu bội thu.
Người Gia Rai theo nông lịch. Trong 12 tháng theo định kỳ của đồng bào thì 10 tháng thứ nhất được gọi bằng số (từ 1 đến 10), còn hai tháng cuối thì có tên riêng theo thứ tự là tháng Ning Nung cùng tháng Wor. Mon Ning Nung hoàn toàn có thể xem là mon săn bắt. Wor nghĩa đen của trường đoản cú này là “quên”. Chính vì vậy, sau 1 năm vất vả lo toan, đồng bào thường tổ chức triển khai các liên hoan tiệc tùng mang vết ấn đặc trưng của dân tộc bản địa để cùng nhau vui chơi, chăm sóc đời sống lòng tin và gạt bỏ rìu rựa, quên đi lo toan vất vả đời thường. Trong vòng thời gian xinh xắn ấy, người Gia Rai tổ chức không ít lễ hội: Lễ tạ ơn, Lễ mừng đơn vị mới, đặc biệt là
Lễ vứt mả- tiệc tùng văn hóa dân gian nổi trội nhất, lôi kéo nhất, thu hút đông đảo xã hội tham dự.
Lễ hội vứt mả của bạn Gia Rai là nghi tiết tang ma, tuy vậy theo ý niệm của fan Gia Rai thì đây là ngày hội của toàn cùng đồng. Đến với Lễ quăng quật mả, mọi fan như đan xen tiếng nhạc cồng chiêng âm vang trầm hùng và phần đa nhịp điệu của vòng xoang nối sát bất tận. Trong các ngày ra mắt Lễ bỏ mả, tại khu vực nghĩa địa quanh nơi ở mả, cồng chiêng đa số không cơ hội nào ngưng, mọi người thay nhau ăn uống, nhảy đầm múa. Khi tương đối men rượu phải lan tỏa, giờ đồng hồ nhạc cồng chiêng càng rộn ràng.
Trong buổi lễ, thời tự khắc náo nhiệt, trung thực và sôi sục nhất có lẽ rằng là khi tất cả nhóm bạn múa trang điểm xuất hiện. Mọi tín đồ đều vui mừng, phấn khởi, fan thì mời rượu, người cho thịt, người châm thuốc… toàn bộ đều quây quần, nhảy múa trong tiếng trống, giờ cồng chiêng dồn dập. Bạn Gia Rai gọi đó là các Bram. Đây là nghi tiết được dân làng chờ đợi nhất. Người Gia Rai cho rằng, các Bram là các hồn ma hiền bảo vệ cho fan chết khỏi các ma ác, hay là hiện thân của rất nhiều người đã mệnh chung trở về để phổ biến vui cùng với buôn làng bao bọc khu bên mồ.
Người được chọn làm Bram buộc phải là những tuổi teen có sức khỏe, uy tín, khi vào vai không để cho người khác dìm ra. Ví như bị nhận thấy cũng có nghĩa là các Bram không chấm dứt nhiệm vụ và sẽ ảnh hưởng ma bắt. Vị vậy, các Bram luôn được kính trọng, phải bao gồm đội cồng chiêng đón rước từ nơi hóa trang đến tận khu công ty mồ. Sau một lúc nhảy múa quanh khắp khu công ty mồ trước việc hoan tin vui của dân làng, các Bram quay trở lại với thực tại, nhưng mà rượu, lửa, vòng xoang vẫn tiếp tục theo nhịp độ của cồng chiêng nhưng trôi đi liên hồi vô tận.
Trước, trong và sau lễ vứt mả của fan Gia Rai, tính xã hội được thể hiện rõ rệt trong từng hoạt động cụ thể. Dưới sự chỉ đạo của già làng, không phân minh già trẻ, nam giới nữ, không có ai bảo ai mọi người một việc. Từ việc vào rừng đem gỗ, có tác dụng nhà mồ, tạc tượng sẵn sàng cho buổi lễ đến việc lấy nước, lót lá, thu gom củi, mài dao…
Trong buổi lễ, đầy đủ việc diễn ra răm rắp. Giữa những ngày này, khi gia chủ tổ chức lễ hội, chỉ cần thông báo, mọi bạn trong làng phần đa đến tham gia. Khi đến, họ có thức ăn, gạo, heo con gà và rượu buộc phải đến góp. Ai góp gì với góp bao nhiêu cũng được, chẳng ai so đọ tính toán. Đây cũng chính là dịp quy tụ nhiều người thuộc nhiều làng, những vùng khác nhau trong cộng đồng người Gia Rai; có thể là mối quan hệ họ hàng, các bạn bè, đồng đội kết nghĩa...
Ẩm thực của fan Gia Rai trong Lễ vứt mả
Đến cùng với lễ quăng quật mả của fan Gia Rai là cho với không khí ẩm thực sệt sắc.Đây là bữa ăn có rất đông người tham dự với những món chính như: cơm lam, thịt nướng, canh và rượu cần.
Cơm lam được sử dụng phổ cập và được xem là món ăn truyền thống, một một số loại cơm được nấu bếp trong ống nứa, gạo được chọn để nấu cơm trắng lam hay là gạo nếp, lúc nấu chấm dứt hạt nóng hổi, dẻo, dậy hương thơm thơm. Cùng với cơm lam là giết mổ nướng. Những con vật sau thời điểm làm lễ hiến sinh, dân buôn bản trực tiếp bổ thịt ngay tại khu vực ra mắt lễ hội. Các miếng thịt được giảm nhỏ, ko ướp tẩm gia vị, sử dụng que nhọn để xiên thành từng xiên cùng gác lên phòng bếp lửa than đã có sẵn. Hoặc thịt có thể được thái nhỏ tuổi gói vào lá chuối rồi vùi vào tro nóng hoặc cho vào ống nứa với muối, ớt để nướng như cơm lam.
Bên cạnh các món nướng, các loại thức ăn được làm từ rau, bột cũng là một trong nét nhà hàng ăn uống rất quánh trưng. Bột gạo giã quấy thông thường với những loại rau, thịt tạo ra thành món canh đặc, đựng trong lá chuối giỏi lá rừng là giữa những món ăn uống phổ biến không thể không có trong dịp lễ tết của người Gia Rai.
Nhắc đến liên hoan của bạn Gia Rai, bắt buộc không nhắc tới rượu bắt buộc - một các loại thức uống mang đậm phiên bản sắc vùng miền. Rượu cần hình như tồn tại phần đông trong tất cả các tiệc tùng, lễ hội của tín đồ Gia Rai. Rượu nên được xem là thức uống sệt trưng, thay mặt trong buổi lễ. Rượu cần được thiết kế từ chính những vật liệu có sẵn của núi rừng như gạo, nếp, ngô, kê, sắn... Trộn cùng với lá cây rừng ủ thành men. Rượu đề nghị là đồ uống ngon, bình dân và là một số loại thức uống truyền thống duy nhất nhưng mà đồng bào Gia Rai sử dụng trong mùa lễ tết của mình.
Trong lễ quăng quật mả, rượu cần không chỉ của gia chủ chuẩn bị để thết đãi khách mà rượu được dân làng đem lại cùng vui dự hội. Rượu được xếp quanh nhà mồ hoặc xếp thành phần lớn hàng dọc, có những lúc lên mang đến vài chục mét, ghè rượu càng nhiều chứng tỏ lễ hội đó càng lớn, càng có không ít người mang lại dự hội. Không tách biệt khách - chủ, già - trẻ, phái nam - nữ, họ thuộc ăn, thuộc uống với nhảy múa hòa trong bầu không khí náo nhiệt của lễ hội.
Giá trị nhân sinh
Mang đậm ý nghĩa nhân văn, lễ quăng quật mả để lại ấn tượng sự đoạn giao giữa bạn sống với những người chết. Vào ngày đặc biệt quan trọng này, fan sống sẽ phân tách của cho những hồn ma nhằm họ có cuộc sống đời thường tự lập rất đầy đủ và không phải thiếu thốn ở trái đất mới. đông đảo vật dụng chia cho người chết như thổ cẩm, ống điếu, gùi, nồi, chén, ghè rượu… được chuẩn bị xếp gọn gàng trên nấm mồ với cơm, thịt, nước uống…
Tính nhân văn ấy còn được mô tả trong điêu khắc tượng mồ. Cùng với trí tưởng tượng tương tự như những quan niệm đã bao gồm từ lâu, cạnh bên việc phản chiếu hiện thực đời sống sinh hoạt từng ngày vừa thân cận vừa thân quen, tượng mồ còn mang tính nhân văn sâu sắc, biểu thị được tình yêu thiêng liêng, giản dị và đơn giản của những người đang sống đối với những vong hồn đã mệnh chung về với quả đât bên kia, hàm chứa khát vọng nhân sinh muôn thuở của bé người: Vui, buồn, khổ đau, hạnh phúc, hoan lạc... Bởi tất cả những cảm giác ấy không chỉ hiện hữu địa điểm trần thế, nhưng mà ở cả thế giới người sẽ khuất, các giá trị nhân sinh này vẫn tiếp diễn.
Khi khu đất trời Tây Nguyên nhuốm thắm nhan sắc dã quỳ, khi đều làn gió thổi bập bồng trên phần lớn đồi cỏ tranh với đám cỏ đuôi chồn vẩy lên chào nắng đẹp, thì cũng chính là lúc âm thanh trầm hùng của cồng chiêng vang vọng, vòng xoang của người Gia Rai tức khắc nối nhịp để hòa mình vào không khí lễ hội. Rộng ai hết trong giây khắc này, chính cộng đồng người Gia Rai như trải lòng mình thể hiện những tình yêu chân thành với sự liên kết thắm thiết giữa fan với người, giữa bạn với vạn vật thiên nhiên vạn vật cùng với những đấng thần linh. Đó chính là ý vị mà lại chỉ tất cả mùa tiệc tùng - mùa tết của bạn Gia Rai được diễn tả một cách rõ ràng nhất.
